فهرست محتوا
در این مقاله با طلاق، وکالت در طلاق و انواع آن آشنا می شویم. طلاق از این منظر که با درخواست چه کسی است، به سه نوع تقسیم می شود. طلاق توافقی، طلاق از طرف زوج و طلاق از طرف زوجه.
طلاق توافقی چیست؟
در این نوع طلاق هردو طرف بر روی طلاق تفاهم دارند و مشترک، دادخواست طلاق را ارائه می کنند. دراین‌نوع طلاق زوجین باید در رابطه با همه مسائل اعم از مالی و غیرمالی از جمله مهریه، نفقه و اجرت‌المثل ایام زوجیت، حضانت فرزند و… توافق کنند.
مطلب پیشنهادی: طلاق توافقی در کرج
طلاق از طرف زوج
در طلاق از طرف مرد، دادخواست طلاق از طرف مرد ارائه می شود و او باید در رابطه با حقوق مالی زوجه از جمله مهریه، نفقه و اجرت المثل تعیین و تکلیف نماید. در قانون، حق طلاق به مرد داده شده است. بنابر ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد میتواند هر زمانی که بخواهد بدون داشتن دلیل موجه اقدام به ثبت دادخواست طلاق کند. در ثبت و تکمیل این دادخواست، زن و عدم رضایت وی در نتیجه پرونده طلاق از سوی مرد تاثیری نخواهد داشت. او تنها میتواند با مخافت خود کمی روند طلاق را طولانی‌تر کند. البته ممکن است مرد دلایل موجهی برای طلاق همسر خود داشته باشد، که از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم تمکین زن
- سوء رفتار زن
- محکومیت زوجه به حبس A
- ترک زندگی خانوادگی بیماری
- عقیم بودن زن
بنابراین در طلاق از طرف مرد، نیازی به وجود دلیل موجه نیست و میتواند با مراجعه به دادگاه همسر خود را طلاق دهد. داشتن دلیل موجه برای طلاق تنها در تعلق گرفتن حق و حقوق به زن تاثیرگذار است. مثلا اگر دلیل طلاق عدم تمکین زن باشد، به او نفقه تعلق نخواهد گرفت.
طلاق از طرف زوجه
طلاق از طرف زن هم که سخت ترین نوع طلاق است، به درخواست زوجه انجام می‌پذیرد. از آنجا که براساس قانون حق طلاق با مرد است، خانم ها کار سختی را پیش رو دارند. از جمله دلایلی که زوجه میتواند برای طلاق به آنها استناد کند، عبارت‌اند از:
ناتوانی در پرداخت نفقه
براساس مواد 1111 و 1129 قانون مدنی در صورتی که مرد از پرداخت نفقه خودداری کند و یا ناتوان از پرداخت آن باشد، زوجه میتواند به منظور الزام پرداخت نفقه به وی، به دادگاه مراجعه کند. دادگاه با مشخص کردن مقدار نفقه، مرد را ملزم به پرداخت آن می‌کند و در صورت عدم اجرای این حکم توسط مرد یا عجز از پرداخت، در صورت درخواست زوجه حکم طلاق را صادر می‌کند.
مطلب مرتبط: مراحل طلاق از طرف زن
عسر و حرج
در صورت مواجهه با هر گونه شرایطی که ادامه زندگی را برای زوجه مشکل و غیرقابل تحمل سازد، وی میتواند درخواست طلاق دهد و پس از احراز شرایط عسر و حرج توسط دادگاه، زوج مجبور به طلاق شود. ماده 1130 قانون مدنی موارد زیر را از مصادیق عسر و حرج معرفی کرده:
- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در طول یک سال بدون داشتن عذر موجه.
- اعتیاد شوهر به مواد مخدر یا مشروبات الکلی به حدی که اساس زندگی را مختل کند و یا خودداری زوج در برابر ترک اعتیادی که توسط پزشک تجویز شده باشد.
- در صورتی که مرد به طور قطعی به 5 سال حبس یا بیشتر محکوم شود.
- رفتارهای غیرقابل تحمل از جمله ضرب و شتم.
- ابتلاء زوج به بیماری غیرقابل درمان یا صعب العلاج روانی و جسمی و امکان سرایت آن به زوج.
- در صورت مواجه زوجه با موارد دیگری به جز مصادیق ذکر شده در فوق، دادگاه میتواند آنها را بررسی کرده و عسر و حرج زن را احراز کند.
شروط 12 گانه ضمن سند عقدنکاح
در صورتی که یکی از شروط 12 گانه ضمن سند عقد نکاح، محقق شود و زوج هنگام ثبت ازدواج آن را امضا کرده باشد، زوجه با استناد به آن می تواند تقاضای طلاق دهد. این 12 شرط ضمن عقد نکاح که به شروط دوازده گانه شناخته می‌شوند، عبارت‌اند از:
- استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به پرداخت نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت شش ماه ایفا نکند و اجبار او ممکن نباشد.
- سوء رفتار و یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل نماید.
- ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.
- جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.
- عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
- محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثرعجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر باز داشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.
بخش دوم شروط ضمن سند عقد نکاح
- ابتلاء زوج به هر گونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.
- زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند. تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است و یا شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت نماید.
- محکومیت قطعی زوج در اثرارتکاب جرم و انجام هر گونه مجازات اعم از حد وتعزیر در اثرارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت وشئون خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف وموازین دیگر با دادگاه است.
- در صورتیکه پس از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر زوج صاحب فرزند نشود.
- در صورتیکه زوج مفقودالاثر شود و ظرف شش ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.
- زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید. تحقق این شرط منوط به ازدواج زوج می باشد اعم از ازدواج دائم و ازدواج موقت. در صورتی که زوج به دلیل نشوز زوجه یا دلایل دیگر اجازه ازدواج مجدد را از دادگاه صالح دریافت کند، زوجه نمی‌تواند به این شرط استناد نماید. موارد دیگری همچون رابطه جنسی غیرمتعارف، نداشتن رابطه جنسی برای مدت طولانی، عدم تهیه مسکن برای مدت غیرمتعارف و در موارد ویژه‌ای کراهت شدید زن مشروط به بخشش تمام مهریه، در صورت ثابت شدن، دلایل طلاق قابل استناد از سوی زن هستند.
وکالت در طلاق
برخورداری از وکالت در طلاق که به اشتباه در اصطلاح عامیانه حق طلاق به تعبیر می شود، به دو روش امکان پذیر است:
- به صورت شرط ضمن عقد نکاح که در سند ازدواج درج می شود.
- پس از عقد نکاح با مراجعه زوجین به دفترخانه اسناد رسمی و اخذ وکالت از زوج برای گرفتن طلاق.
داشتن وکالت طلاق از زوج به منزله واگذاری حق طلاق به زوجه نیست به این صورت که مرد نتواند زوجه را طلاق دهد. زیرا اساسا حق طلاق مختص مرد است و واگذاری آن از سوی مرد به زن و یا هر شخص دیگری از لحاظ حقوقی امکان پذیر نیست. تنها زوج میتواند به دیگری از جمله زوجه وکالت در راستای اعمال طلاق اعطا کند. اگر زوجه قصد طلاق داشته باشد به منظور استفاده از وکالت مذکور نیازمند یک وکیل دادگستری است که از جانب زوج اقدام کند. وکیل دادگستری نیز در حدود اختیارات مندرج در وکالت اعطایی به زوجه در خصوص نفقه، مهریه، جهیزیه، حضانت فرزند و… با رعایت مصلحت زوج مبادرت به انجام اقدامات لازم تا زمان اجرای صیغه طلاق می‌نماید.
مطلب پیشنهادی: وکیل طلاق در کرج
تشریفات دادرسی
- دادگاه صالح : براساس ماده 12 قانون حمایت خانواده «در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه می تواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوی کند مگر در موردی که خواسته، مطالبه مهریه غیر منقول باشد»، در صورتی که خواهان دعوی زوج باشد مطابق اصول، دادگاه محل اقامت خوانده (زوجه) صالح به رسیدگی است. اگر خواسته دعوی مطالبه مهریه غیرمنقول مانند آپارتمان باشد، دادگاهی صالح به رسیدگی است که مال غیرمنقول در حوزه قضایی آن قرار دارد.
- مراکز مشاور خانواده: به منظور تحکیم مبانی خانواده و جلوگیری از افزایش اختلافات خانوادگی و طلاق و سعی در ایجاد صلح و سازش، قوه قضاییه مبادرت به ایجاد مراکز مشاوره خانواده نموده، دادگاه خانواده در صورت لزوم با مشخص کردن موضوع اختلاف و تعیین مهلت نظر این مراکز را در مورد امور و دعاوی خانوادگی خواستار می شود. مراکز مشاوره خانواده ضمن ارائه خدمات مشاوره ای به زوجین، سعی درایجاد صلح و سازش می کنند. در صورت حصول سازش به تنظیم سازش نامه مبادرت و در غیر این صورت نظر کارشناسی خود در مورد علل و دلایل عدم سازش را به طور مکتوب و مستدل به دادگاه اعلام می کنند. دادگاه با ملاحظه نظریه کارشناسی مراکز مشاوره خانواده به تشخیص خود مبادرت به صدور رأی می‌کند.
- براساس ماده 29 قانون حمایت خانواده دادگاه موظف است، ضمن رای خود باتوجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، در خصوص جهیزیه، مهریه، نفقه، اجرت المثل، حمل و چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه های حضانت و ترتیب، زمان و مکان ملاقات طفل با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت وی، تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.
- براساس ماده 26 قانون حمایت خانواده «در صورتی که طلاق، توافقی یا به درخواست زوج باشد، دادگاه به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام و اگر به درخواست زوجه باشد، حسب مورد، مطابق قانون به صدور حکم الزام زوج به طلاق یا احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق مبادرت می‌کند.»
اعتبار حکم طلاق
مدت اعتبار حکم طلاق به منظور مراجعه زوجه به دفتر رسمی ازدواج و طلاق و اجرای صیغه طلاق، شش ماه پس از تاریخ ابلاغ رای فرجامی یا انقضای مهلت فرجام خواهی است. در صورت عدم حضور زوج بدون عذر موجه، سردفتر مبادرت به اجرای صیغه طلاق می‌نماید.
مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش برای تسلیم به دفتر رسمی ازدواج و طلاق براساس ماده 34 قانون حمایت خانواده: «سه ماه پس از تاریخ ابلاغ رأی قطعی یا قطعی شدن رأی است. چنانچه گواهی مذکور ظرف این مهلت تسلیم نشود یا طرفی که آن را به دفترخانه رسمی طلاق تسلیم کرده است، ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم در دفترخانه حاضر نشود یا مدارک لازم را ارائه نکند، گواهی صادرشده از درجه اعتبار ساقط است.»
فرشته شهبازی؛ وکیل پایه یک دادگستری متخصص حقوق خانواده
در صورت نیاز به مشاوره می توانی از طریق مشاوره آنلاین یا از طریق مشاوره حضوری (با تعیین وقت قبلی) از نکات حقوقی متبط با طلاق آگاه شوید. وکلای متخصص حقوق خانواده دفتر وکالت میرشاه با ارائه مشاوره حقوقی می توانند، شما را یاری کند. تماس از طریق شماره تلفن 09306091148
تنصیف دارایی؛ گرفتن نصف اموال مرد بعد از طلاق
مستفاد از بند الف از شرایط ضمن عقد نکاح خارج لازم:” هرگاه طلاق به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء رفتار وی نبوده، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند” آن است که تعلق حق زوجه نسبت به دارایی زوج:
اولاً- تمام نصف دارایی نیست؛ بلکه تا نصف دارایی است و تشخیص آن که چه مقدار متناسب با وضعیت مالی و امکانات زوج است با نظر دادگاه است.
ثانیاً- مربوط به دارایی زوج که در ایام زندگی مشترک با زوجه به دست آورده، می باشد ولیکن شامل دارایی که زوج قبل از ازدواج به دست آورده نمی شود و نیز دارایی که از طریق ارث به زوج رسیده ولو در زمان زندگی مشترک باشد در بر نمی گیرد.
ثالثاً- تعلق حق زوجه نسبت به اموال به دست آمده در ایام زناشویی نیز مربوط به اموالی است که در هنگام طلاق موجود باشد؛ ولیکن اگر اموالی در ایام زندگی مشترک به دست آورده و مدتی قبل از مطرح شدن طلاق فروخته و موجود نیست، حق زوجه به آنها نیز تعلق نمی گیرد؛ مگر اینکه احراز شرعی شود که جهت فرار از تعلق حق زوجه به دیگری منتقل شده است.
برگرفته از رای شماره 9409970909900104 شعبه 26 دیوان عالی کشور
فرشته شهبازی وکیل پایه یک دادگستری
