طلاق بائن چیست؟ انواع طلاق بائن در سال 1403

طلاق بائن

در ادامه سلسه مقالات حقوق خانواده در این مقاله مفصلاٌ  همه نکات طلاق بائن را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت. در مقاله ای تحت عنوان وکیل طلاق توافقی در کرج در همین وبسایت (www.mirshah.com) به طور مفصل به طلاق و انواع و شرایط آن پرداخته شده است، اما به علت سئوالات مکرر در مورد طلاق بائن و شرایط آن چگونگی مهریه در طلاق بائن و عده طلاق بائن لازم دانستیم تا در مقاله ای جداگانه و به تفضیل به این موضوع بپردازیم.

در ابتدا توضیح مختصری در مورد طلاق و انواع آن خواهیم داد و سپس به طلاق بائن ژرداخته و در پایان به سئوالات متداول شما در خصوص طلاق بائن پاسخ خواهیم داد.

در صورت نیاز به مشاوره در خصوص طلاق بائن و انواع طلاق و سایر موضوعات حقوق خانواده و قانون حمایت خانواده می توانید از طریق شماره تلفن 09306091148 یا از طریق ایکون شناور در انتهای این صفحه با دفتر وکالت میرشاه تماس حاصل فرمایید.

طلاق در حقوق ایران یا به حکم دادگاه واقع می شود یا بدون آن (طلاق به اراده مرد) صورت می گیرد. البته ناگفته نماند ثبت آن نیاز به حکم دادگاه یا گواهی عدم امکان سازش دارد. بنابر قانون مدنی طلاق ویژه نکاح دائم است و در عقد نکاح منقطعه با بذل مدت از سوی شوهر و یا انقضای آن صورت می پذیرد . طلاق ایقاعی است یک جانبه از سوی مرد و مرد می تواند برابر قانون با مراجعه به دادگاه زن خود را با لحاظ شرایطی طلاق دهد و زن نیز در مواردی مطابق قانون که در مقاله با عنوان موارد طلاق از سوی زن به طور کامل به آن پرداخته شده است از دادگاه صالح درخواست طلاق نماید و در نهایت زوجین می توانند با توافق در مورد شرایط طلاق مانند حقوق مالی، حضانت فرزند آن را به انجام برسانند.

انواع طلاق

در ماده 1143 قانون مدنی طلاق به طلاق رجعی و بائن تقسیم شده است. در طلاق رجعی درایام عده برای شوهر حق رجوع قائل شده است به گونه ای که مرد می تواند با رجوع به زن بدون نکاح مجدد زندگی زناشویی را از سر گیرد. اما در طلاق بائن برای شوهر حق رجوع قائل نشده است و در طلاق بائن با وقوع طلاق رابطه نکاح به طور کامل منحل می شود.

ازدواج بعد از طلاق بائن

طلاق بائن، طلاقی است که رابطه نکاح به طور کامل میان زن و مرد منحل می گردد و زن و شوهر از قید زندگی زناشویی رها شده و مرد می تواند بدون هیچ مانعی بعد از طلاق بائن ازدواج نماید و در آن حق رجوعی برای مرد نیست. در واقع می توان گفت در طلاق بائن هرنوع حق و تکلیفی که زن و شوهر نسبت به یکدیگر داشته اند با وقوع طلاق از بین می رود. به عنوان مثال زن دیگر مستحق نفقه در ایام عده نخواهد بود مگر در صورت باردار بودن واینکه دیگر اقامتگاه زن تابع اقامتگاه شوهر نیست.

انواع طلاق بائن

بنابر ماده 1145 قانون مدنی : ” در موارد زیر طلاق بائن است:

• طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود؛
• طلاق زن یائسه؛
• طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد؛
• سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید، اعم از اینکه وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح جدید”.

لازم به ذکر است طلاق صغیره با استنباط ازماده 1041 اصلاحی قانون مدنی که نکاح را قبل از رسیدن به سن بلوغ منوط به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه می داند و قول فقهای امامیه مبنی بر بائن بودن طلاق صغیره، باید این طلاق را در حقوق ایران بائن تلقی نمود.

عده طلاق بائن چیست؟

بهتراست قبل از اینکه به عده طلاق بائن بپردازیم شما را با معنای عده و شرایط آن آشنا سازیم.

عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح اومنحل شده است نمی تواند شوهر دیگر اختیار کند. اقسام عده طلاق به شرح ذیل است:

عده زن غیرآبستن؛ عده طلاق زن غیرباردار سه طهر است. طهر در حقوق به معنای پاکی زن از عادت ماهیانه و مدت زمان بین دوعادت گفته می شود که معمولا 3 ماه است و در حکم دادگاه نیز 3 ماه  ذکر می گردد.

عده زن آبستن؛ عده زن آبستن تا زمان وضع حمل است. هرگاه وضع حمل با فاصله اندکی از طلاق روی دهد عده منقضی گردیده  و زن می تواند برای بار دیگر ازدواج نماید.

زنانی که عده طلاق ندارند؛ شامل زن یائسه و زنی که بین او و شوهرش نزدیکی واقع نشده باشد، می شود.

باتوجه به مطالب فوق، در طلاق بائن، اگر میان زن مرد نزدیکی واقع نشده باشد زن عده طلاق ندارد. همچنین است برای زن یائسه. اما اگرمیان زن و مرد نزدیکی واقع شده باشد زن باید عده طلاق (3طهر) را نگاه دارد واگر زن باردار باشد باید تا وضع حمل عده را نگاه دارد.

مطلب مرتبط: وکیل طلاق در کرج

مهریه در طلاق بائن چگونه است؟

برای مهریه در طلاق بائن حالتهای متفاوتی وجود دارد درست است که به مجرد عقد نکاح زن مالک تمام مهر می گردد اما مادامی که میان زن و مرد نزدیکی صورت نگرفته باشد زن تنها مالک نیمی از مهریه در طلاق بائن می گردد. با این وصف در صورت نزدیکی زن مالک تمام مهر می گردد.

مهریه زن یائسه در طلاق بائن

اگر در زمان وقوع طلاق بائن زن یائسه باشد، زوجه حق مطالبه تمام مهریه را دارد.

مهریه در طلاق بائن خلع و مبارات

معمولا در این نوع طلاق ها زن برای جلب رضایت شوهر به طلاق تمام یا قسمتی از مهر خود را بذل می نماید و بنا بر مقدار مهریه ای که بذل نموده حق دریافت آن قسمت را ندارد.

مطلب مرتبط: بهترین وکیل مهریه در کرج

مهریه در طلاق بائن پس از سه وصلت

در این مورد نیز زن می تواند به طور کامل مهریه خود را دریافت نماید

طلاق بائن مبارات و طلاق بائن خلع چیست؟

طلاق خلع؛ در این نوع طلاق زن به واسطه کراهتی که از شوهرخود دارد در مقابل مالی که به شوهر می دهد رضایت او جهت طلاق جلب می نماید این مال می تواند عین مهر یا معادل آن و یا حتی کمتر و یا بیشتر از مهر باشد.

طلاق مبارات؛ به واسطه کراهت میان طرفین (زن و شوهر) صورت می گیرد و زن می تواند با دادن مالی به شوهر او را راضی به طلاق نماید، اما از آنجا که این کراهت دوجانبه است قانونگذار میزان مالی را که زن به مرد می دهد را محدود نموده به گونه ای که این مال نمی تواند بیشتر از مهریه باشد.

بنابر ماده 1145 قانون مدنی در طلاق و خلع و مبارات، مادامی که زن به عوض رجوع نکرده باشد، یعنی مالی را که به ازای جلب رضایت شوهر برای طلاق به او داده را مطالبه نکرده باشد، طلاق بائن محسوب می شود. در نظر داشته باشید اگر زن رجوع به عوض و یا استرداد مال درایام عده نماید برای مرد حق رجوع ایجاد می کند.

طلاق بائن زن یائسه چیست؟

اگر زوجه در هنگام طلاق یائسه باشد مطابق قانون طلاق بائن است و زوج حق رجوع ندارد و زن می تواند مهریه خود را به طور کامل مطالبه نماید.

در سه طلاق متوالی طلاق رجعی محسوب می شود یا بائن؟

مردی که سه مرتبه متوالی زن خود را طلاق دهد اعم از اینکه طلاق بعد از رجوع درایام عده یا پس از نکاح جدید واقع شده باشد نمی تواند با اوازدواج کند در واقع دیگر حق رجوعی برای نیست که دراین صورت طلاق بائن در نظر گرفته می شود(2).

طلاق توافقی بائن است یا رجعی؟

هنگامی که طلاق توافقی در قالب خلع و مبارات واقع شده است مادامی که زن به عوض رجوع نکرده باشد، طلاق بائن محسوب می گردد اما در صورت رجوع زن در ایام عده به عوض مرد هم می تواند از طلاق رجوع نماید.

طلاق به حکم دادگاه طلاق بائن است یا رجعی؟

پاسخ به این سئوال اختلافی است زیرا  عده ای بر این نظرند اصل بر رجعی بودن طلاق است و طلاق بائن استثناء است چراکه حفظ بینان خانواده رکن مهمی است و طلاقی که به حکم دادگاه به درخواست مرد و یا به درخواست زن باشد رجعی است و شوهر می تواند در ایام عده به زن رجوع نماید. اما نقدهایی بر این نظر وجود دارد؛ در مواردی که طلاق به اختیار مرد صورت گرفته است را رجعی می دانند.

آنگاه که شوهر به حکم دادگاه ملزم به اجرای حکم طلاق می گردد و این حالت زمانی به وقوع می پیوندد که طلاق به درخواست زن بنابر دلایل ذکر شده در مقاله مراحل طلاق از طرف زن صورت گرفته باشد مگر در مورد طلاق زوجه فرد غایب مفقود الاثر که با حکم دادگاه است، قانون بنابر وضعیت خاص برای شوهر حق رجوع قائل شده است. برای جلوگیری از تضییع حقوق زن، هنگامیکه طلاق در قالب خلع و مبارات واقع می شود مادامی که زن به عوض رجوع نکرده باشد طلاق بائن تلقی می گردد. بنابر دلایل ذکر شده می توان استنباط نمود طلاقی که به حکم دادگاه جزدر مورد غایب مفقودالاثر صادر می شود بائن است.

منابع

• صفایی حسین،امامی اسدالله، مختصرحقوق خانواده، 1394، بنیادحقوقی میزان، ص 279 صفایی حسین،امامی اسدالله، مختصرحقوق خانواده، 1394، بنیادحقوقی میزان، ص124
• مهرپورحسین،بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام وایران(رساله دکتری)،چاپ تهران، 1368،ص62

تهیه و تنظیم: دپارتمان حقوق خانواده دفتر وکالت میرشاه